Wat is een gokverslaving?

Wat is een gokverslaving precies en is het eigenlijk wel een verslaving? En hoe herken je problematisch gokgedrag bij jezelf of een ander?

De antwoorden op deze vragen zijn niet altijd makkelijk en eenduidig. Loket Kansspel legt het volgens verschillende benaderingen uit.

Volgens de DSM-5

Overmatig gokken staat in de DSM-5 opgenomen als gedragsstoornis (Gamble Disorder). De DSM-5 is de meest recente handleiding waar alle psychiatrische aandoeningen in staan beschreven. Dit handboek wordt wereldwijd door psychologen, psychiaters en andere zorgprofessionals gebruikt om mensen met psychische klachten, problemen en symptomen te diagnosticeren. Volgens de DSM-5 heb je een gokstoornis als je in een jaar tijd aan vier van de volgende punten voldoet:

• Je moet met steeds grotere bedragen gokken om een kick te krijgen.

• Je bent geërgerd of onrustig als je minder gokt of stopt.

• Je probeert soms minder te gokken of te stoppen, maar dat lukt niet.

• Je denkt bijna de hele dag door aan gokken. Of aan manieren om aan geld te komen.

• Je gokt als je je vervelend voelt. Bijvoorbeeld als je je angstig, depressief of schuldig voelt.

• Je gokt om verloren geld weer terug te winnen.

• Je liegt over het aantal uren dat je gokt of over de hoogte van het bedrag dat je verspeelt.

• Je zet je relatie, werk of opleiding op het spel om te kunnen gokken.

• Je vertrouwt op anderen om je aan geld te helpen of je gokschulden af te betalen.

Stoornis of verslaving?

Omdat het hier niet gaat om middelenmisbruik diagnosticeert de DSM-5 (en de psychische gezondheidszorg in Nederland) overmatig gokken niet als een verslaving maar als een gedragsaandoening. In de volksmond wordt echter wél van een gokverslaving gesproken en ook bij kansspelaanbieders zelf valt regelmatig het woord kansspel- of gokverslaving. En ook wanneer er op biologisch en mentaal niveau gekeken wordt naar de mechanismes achter overmatig gokken, valt er veel voor te zeggen om een gokprobleem geen stoornis maar een verslaving te noemen.

Uit wetenschappelijke onderzoeken komt namelijk naar voren dat mensen die gokken, verslaafd of niet, meer dopamine aanmaken (Potenza, 2013), (AMC, 2017). En dat is precies wat er bij vele soorten drugs ook gebeurt. Bij overmatig drugsgebruik gaat het lichaam echter steeds minder dopamine aanmaken en bij gokken is dit niet het geval.

Naast dopamine maken mensen die overmatig gokken ook meer endorfine aan, een stof die verdovend werkt. Hierdoor kunnen mensen die gokken ook makkelijker de problemen om zich heen even vergeten. Je zou dus kunnen zeggen dat je wel degelijk verslaafd raakt, maar dan aan de stofjes die je lichaam zelf aanmaakt door het gokken.

Lees hier meer over de chemie van het gokken.

Hoe ontstaat een gokverslaving?

Een gokverslaving ontwikkelt zich geleidelijk. Je bent dus niet zomaar na één keer gokken verslaafd. Vaak ben je je er niet van bewust dat het gokken een gevaarlijk patroon begint aan te nemen.

Risicovol gokgedrag begint met controleverlies. Ook kunnen er ontwenningsverschijnselen optreden. Herken je jezelf in onderstaande punten? Wees dan alert.

Herken controleverlies

• Je verliest de controle over je speelgedrag.

• Je speelt steeds langer en vaker.

• Je legt jezelf grenzen op, maar houdt je er niet aan.

• Je legt je grenzen steeds een stukje verder.

• Je zet steeds meer geld in.

• Je speelt tóch nog even door.

• Je leent geld om te kunnen spelen want je wilt het verloren geld terugwinnen.

• Je denkt het geleende geld wel terug te betalen als je een keer goed wint.

Zo raak je steeds meer in de ban van het gokken. Je besteedt steeds minder tijd aan werk, studie of vrienden. Je beseft de waarde van geld niet meer goed. Je speelt met credits of fiches, maar beseft niet echt meer dat je met geld speelt en wat de waarde daarvan is.

Wil je weten hoe het ervoor staat met je eigen gokgedrag? Doe de zelftest.

Herken ontwenning

Gok je vaak? Dan stelt het lichaam zich in op het verwerken van de stof endorfine. Als er niet gegokt wordt maakt het lichaam deze stof minder aan. Het gemis van endorfine maakt dat je je onprettig voelt en weer zin krijgt om te gokken. Ontwenningsverschijnselen kunnen ook ontstaan door prikkels die doen denken aan gokken zoals bepaalde geluiden, gerinkel van geld, flikkerende lichtjes, of een bepaalde situatie, plek, een gevoel of geur.

• Je kunt de drang om te gokken niet meer weerstaan. Je móet gokken.

• Je voelt je onrustig en slecht als je niet toegeeft aan de behoefte om te gokken.

• Je voelt je onrustig en slecht als je stopt met spelen.

• Je kunt last krijgen van spanning, prikkelbaarheid, slecht slapen of somberheid.

Herken je bovenstaande symptomen bij jezelf of iemand in je omgeving of heb je een vraag? Bel, chat of WhatsApp erover met een professional van Loket Kansspel. Dit is gratis, anoniem en vrijblijvend.